گاهی خندیدن آنقدر برای انسان عادی میشود که فراموش میکنیم، چقدر شگفتآور است. آیا تا به حال به این مسئله فکر کردهاید که خنده چقدر میتواند در کنش و واکنش بدن سودمند باشد و آیا میدانید در هنگام خندیدن در بدن چه اتفاقی رخ میدهد...
خنده باعث میشود انرژی از منبع درونی وجود شما به سطح بیاید. انرژی همانند سایهای خنده را دنبال میکند و بهدنبال آن جاری میشود. آیا تا کنون توجه کردهاید اوقاتی که واقعاً و از ته دل میخندید، به طور عمیق در حالت مدیتیشن قرار دارید؟
در واقع در این لحظات فکر کردن کاملاً متوقف میشود. اصلاً غیر ممکن است که در یک زمان هم فکر کرد و هم خندید. خندیدن و فکر کردن دقیقاً متضاد یکدیگرند.
اگر واقعاً بخندید، فکر کردن متوقف میشود ولی اگر فکر کردن ادامه پیدا کند، خنده، واقعی و از ته دل نخواهد بود. هنگامیکه شما عمیقاً میخندید، ناگهان فکر ناپدید میشود. خندیدن یکی از بهترین، سادهترین و طبیعیترین راههای خلاصی از شر ناآرامیهای ذهن است. خندیدن میتواند مقدمهای شورانگیز برای وارد شدن به مرحله توقف افکار و بیذهنی باشد.
هر روز صبح پس از بیدار شدن از خواب قبل از باز کردن چشمانتان به خوبی بدنتان را کش و قوس دهید و خستگی احتمالی را به این ترتیب از تن خود بیرون کنید. پس از سه یا چهار دقیقه همانطور با چشمان بسته شروع به خندیدن کنید.
برای مدت پنج دقیقه فقط بخندید. در ابتدا ممکن است خنده شما واقعی نباشد ولی پس از مدتی صدای این خنده مصنوعی باعث خواهد شد تا واقعاً بخندید. خود را کاملاً رها کنید و به این خنده بسپارید. شاید چند روزی طول بکشد تا این حالت بهطور واقعی اتفاق بیفتد. این مدیتیشن تاثیر بسیار خوبی خواهد داشت و باعث میشود تا کل روز شما تغییر کند.
مهارتی به نام " خنده "
گاهی خندیدن آنقدر برای انسان عادی میشود که فراموش میکنیم، چقدر شگفتآور است. آیا تا به حال به این مسئله فکر کردهاید که خنده چقدر میتواند در کنش و واکنش بدن سودمند باشد و آیا میدانید در هنگام خندیدن در بدن چه اتفاقی رخ میدهد.
دانش روانشناسی، امروزه پی برده است که لبخند در زندگی ما از اهمیت بهسزائی برخوردار است. لبخند و خنده هیچ عارضه جانبی مضری ندارد و حت یاگر نتواند به خودی خود بیماری و فشارهای روحی را علاج کند، حداقل میتواند لحظات نگرانی بهوجود آمده از بیماری را برطرف سازد.
لبخند علاوه بر معکوس کردن مسیر بیماری و تأمین سلامت، بهترین یخشکن در گردهمائیهای اجتماعی است.
در سالهای اخیر دانشمندان سعی داشتند که فیزیولوژی خنده و اثرات پزشکی قابل اثباتش را آشکار کنند.
گروهی از این وحشت دارند که اگر زیاد بخندند و یا لبخند به لب داشته باشند، دیگران آنها را جدی نگیرند در حالی که باید بدانیم امروزه مشکل، خنده زیاد نیست، بلکه کمبود خنده است. البته بایستی صادقانه خندید و شخصیت خود را نیز در نظر داشت. خنده آنگاه مؤثر و درمانبخش است که به موقع باشد و به شخصیت دیگران آسیب نرساند. خنده آنگاه مؤثر و درمانبخش است که به موقع باشد و به شخصیت دیگران آسیب نرساند. خندههای بیمورد و تمسخرآمیز، انسان را غافل میکند و پرده سیاهی بر روی عوامل شادیآفرین دیگر میکشد.
● خنده چیست؟
در واقع خنده یک برنامه است که کل سیستم بدن را درگیر میکند. ممکن است خنده در اثر گفتن یک مطلب خندهدار باشد که از عصب شنوائی ما شروع میشود، و یا ممکن است در اثر دیدن تصویرهای خندهدار و کمیک بوده و از چشمهایمان شروع شود.
دانستن این نکته میتواند جالب باشد که پیدایش خنده بیش از بهوجود آمدن زیان و عمیقاً با پیدایش ما ارتباط دارد.
● تأثیرات لبخند و خنده
لبخند زدن و خندیدن، نشانه داشتن شخصیتی دست و دلباز، اجتماعی و خوشقلب است. گرچه ما معمولاً خندیدن زیاد را با سبکسری یکی میدانیم ولی بایستی بدانیم که تغییراتی فراسوی سبکسری در جسم و بدن انسان به واسطه خندیدن و لبخند زدن بهوجود میآید که تظاهرات عینی آن شادمانی است که در این حالت تمام جسم تنظیم میشود و ذهن شفافتر میگردد.
● چهره
خنده درمان مؤثر و قدرتمندی برای غلبه بر پیری و حفظ زیبائی و شادابی است. در خندیدن تنها یک عضله اصلی بهکار گرفته میشود؛ در صورتیکه برای بروز حالتی چون خشم و اندوه و اخم تعداد زیادی از عضلات باید درهم کشیده شوند. لبخند موجب میشود تا افراد سرزندهتر و شادابتر بهنظر برسند، زیرا افزایش جریان خون موجب قرمز شدن صورت شده و شادی خاصی بر ما مستولی میشود.
چشمها خنده را دریافت میکنند و اگر شدت خده زیاد باشد، مجاری اشک فعال میشوند. تحقیقات بیانگر این است که اشک چه در اثر شادی و چه ناراحتی، علایم فشار و استرس را کاهش میدهد.
● تأثیر بر روی دستگاه تنفسی
در اثر خنده، دیافراگم، عضله قویای که در زیر ششها قرار دارد، بالا و پائین میرود و ششها را پر از هوا میکند و سپس این هوا را از آنها خارج کرده و به سمت سیستم صوتی جهت تولید صدا میفرستد. در این تبادلات خون مملو از اکسیژن شده و قلب، خون تمیزتری را دریافت میکند و شادابتر میشود.
هنگامیکه هورمونهای ناشی از فشارهای روانی بهطور دائم به مقدار زیاد ترشح میشوند، سیستم دفاعی بدن قادر به انجام وظیفه خود بهطور کامل نخواهد بود و به همین دلیل راه را برای درد و ایجاد زمینه برای انواع عفونتها فراهم میآورد. اما خنده و شادی میتواند سلاح مؤثری برای حمله به این سیکل ناسالم ترس و فشار روانی باشد.
از این رو است که افراد مثبتنگر و خوشبین کمتر به اختلالات ناشی از فشار روانی مبتلا میشوند. به یاد داشته باشید که افراد میتواند بیماریهای خود را راحت و بدون هیچ هزینهای با خنده درمان کنند. نورمن کازنیر توانست بیماری خود را که پزشکان معتقد بودند لاعلاج است با دیدن فیلمهای خندهدار مداوا کند، و همین مسئله باعث شد وی از این شیوه بهعنوان یک روش درمانی استفاده کند. خنده میتواند تغییرات فیزیولوژیکی گستردهای چون بهبود عملکرد هضم، تنظیم سیستمهای داخلی و بهبود جریان خون در بدن را ایجاد کند.
خنده میتواند وسیلهای قدرتمند برای شفای بیماران و واکنشی قوی علیه بیماریها باشد.اغلب اتفاقات و حوادث پریشانکننده زندگی را میتوان با روحیه بذلهگوئی به اموری قابل تحمل تبدیل کرد. این روحیه که فرد بتواند هنگام خشم، عصبانیت یا هر موقعیت عاطفی و رنجآور دیگر، لحظهای توقف کند و با خود شوخی کند یا به خود، رفتار و نگرشهای خود بخندد یک مهارت است مهارتی که باید آموخته شود.
شوخطبعی و خوشروئی را میتوان سادهترین راه آفرینش شادی دانست. شوخی، روح را شاد میکند و با آفرینش لبخند، انسان و محیط را شادابی و خرمی میبخشد. خنده، حتی لبخند و حتی خیال خنده شگفتی مطبوعی به روح انسان میبخشد که غالباً با آرامش اعصاب و سبکی ذهن همراه است.
● چرا خنده بر هر درد بی درمان دواست؟
خندیدن نوعی آنتی بیوتیک طبیعی است که همه انسانها با استفاده از آن، میتوانند بسیاری از دردهای خود را تخفیف دهند. خنده واکنشی است غیر ارادی که باعث انقباض هماهنگ پانزده ماهیچه صورت و سریع شدن تنفس و جریان خون و نتیجتاً افزایش ترشح آدرنالین در خون میشود که تاثیر نهایی آن ایجاد احساس لذت و شادابی در فرد است.
خنده ارزانترین داروی پیشگیری و مبارزه با بسیاری از بیماریها است و باعث پائین آمدن ضربان قلب و کاسته شدن فشار خون میشود و از آنجا که شخص را وادار میکند که نفس عمیق بکشد، موجب میشود میزان اکسیژن بافتها افزایش یابد، لذا خنده باعث طولانی شدن عمر میشود.
ترشح هورمون «ایمونوگلوبولین» در بدن با میزان خندیدن ما ارتباط مستقیم دارد. «ایمونوگلوبولین» به مبارزه دستگاهایمنی بدن با باکتریها و میکروبها کمک کرده و شخص را برای مقابله با بیماریها آماده میکند.
در اثر خندیدن، نوعی ماده شیمیایی خاص سیستم عصبی به نام «آندروفین» تولید میشود که در شخص اعتماد به نفس و سرخوشی ایجاد میکند. پژوهشهای دیگر بر روی خندیدن نشان میدهد که انسانها به وسیله خنده، درد را بیشتر تحمل میکنند به این دلیل که خنده ترشحاندروفینها را زیادتر میکند واندروفینها کشندههای طبیعی درد در بدن هستند.
در واقع «آندروفین» مادهای مشابه مرفین است که در بدن ساخته میشود، مقدار این ماده در خون، در اثر ورزش و فعالیتهای نشاط آور، بالا میرود.
دانشمندان انگلیسی بعد از سالها تحقیقات به این نتیجه رسیدند که یک دقیقه از ته دل خندیدن معادل ۴۵ دقیقه ورزش، انسان را سر حال میآورد.
بنابر آخرین تحقیقات علمی، خندیدن، باعث کاهش بروز انواع بیماریها از جمله بیماریهای قلبی میشود. از طرفی خنده با ایجاد تغییراتی در راههای تنفسی، باعث میشود هوای بیشتری در بینی ما جریان یافته و به سرد شدن مغز کمک کند و هر چه مغز خنکتر باشد، ما شادتر خواهیم بود.
کسانی که دچار حمله قلبی شدهاند در روز با حداقل ۳۰ دقیقه خندیدن میتوانند احتمال حمله قلبی دوم را تا حد قابل توجهی کاهش دهند.
همچنین کسانی که فشار خون دارند نیز با وجود روحیه شاد و خندیدن میتوانند فشار خون خود را در حد مطلوب نگه دارند.
در حال حاضر این عقیده که قسمت اعظم بیماریها بر اثر احساسات منفی و اضطرابها بهوجود آمده و پیشرفت میکند، توسط اکثر روانشناسان و روانپزشکان مورد قبول قرار گرفته است.
استرسها و اضطرابهای روزانه در طول زمان چنان ناهماهنگیهایی در جسم ایجاد میکند که ممکن است به بحران روانی منتهی شود.
زمانیکه هورمونهای ناشی از فشار روانی بهطور دائم به مقدار زیاد تولید شود، سیستم دفاعی بدن قادر به انجام وظیفه کامل نخواهد بود و همین راه را برای انواع عفونتها و بیماریها هموار کرده و اندامهای داخلی بدن را تحت فشار شدیدی قرار خواهد داد.
خندیدن میتواند سلاح موثری برای مقابله با این فشارهای روانی و استرسهای روزمره باشد.
امروز پهنه دانش بشر به اندازه ای وسعت گرفته است که رشته های خاص و متفاوت آن بی شمار شده است و حیطه آن را یک پسوند «اولوژی» از حیطه رشته های دیگر جدا می کند. مثلا بررسی روان شناختی و تنشناختی خنده با اسم «ژلاتولوژی» به مفهوم خنده شناسی معرفی می شود.
پژوهشگران موضوع خنده، یا ژلاتولوژیست ها، کوشیده اند که به ماهیت خنده پی ببرند و به این سوال پاسخی علمی بدهند که انسان چرا می خندد؟ آنها در پژوهش خود دریافته اند که مغز انسان چگونه یک جوک، لطیفه، یا شوخی را می گیرد و خنده چگونه می تواند واقعا به صورت بهترین داروها عمل کند. می دانیم که جای دریافت یک موضوع خنده آور، در قسمت قدامی یا جلویی قشر بیرونی و خاکستری رنگ مغز قرار دارد.
اکنون خنده شناسان در زمینه مبدا یا منشا خنده پژوهش می کنند. دو محقق آمریکایی به نام های متیو جرویس و دیوید اسلون ویلسون از دانشگاه بینگهمتون در نیویورک، چند ماه پیش در مقالهای اظهار داشتند که در پژوهش خود دریافته اند که منشا خنده در سیر تکاملی انسان به زمانی پیش از آنکه انسان از میمون ها جدا شود، بر می گردد.
خنده در میان اولین گروه های انسان نما، بین چهار تا دو میلیون سال پیش پیدا شد. البته خنده آنها به هاه هاه یا قهقهه انسان امروزی شباهتی نداشت، چون آنها هنوز دستگاه صوتیشان توانایی تلفظ این صداها را پیدا نکرده بود و بیشتر به واکنش صوتی در برابر قلقلک یا خنده گوریل ها و شامپانزه های امروزی شباهت داشت. یک مطالعه تازه حاکی از آن است که ریشه خندیدن احتمالا از یک موجود ما قبل تاریخ که جد مشترک انسان و میمون های امروزی بود نشات می گیرد. با تکامل تدریجی انسان، خنده به طور کلی معنای تازهای به خود گرفت.
در حدود دو میلیون سال پیش در اجداد انسان این توانایی پدید آمد که بتوانندحالت های مختلف بیانی در چهره خود را کنترل کنند و به این ترتیب هم بی اختیار و هم با اراده خود بخندند. اما مدت ها گذشت تا انسان در مسیر تکامل به مراحلی بالاتر از شناخت و آگاهی کار برد زبان رسید و خنده با شوخی و مزاح ارتباط پیدا کرد. بنا بر این، اگر بتوانیم خنده را پدیدهای مستقل و جدا از بذله و شوخی و مزاح بگیریم، خنده چه ماهیتی دارد؟ جوابی که براساس پژوهش علمی به این سوال می توان داد، این است که خنده در روابط اجتماعی افراد از طریق گفت وگو کاربرد دارد. یکی از محققین به نام رابرت پروواین از دانشگاه مریلند در بالتیمور آمریکا، دریافته است که ما در هنگام گفت وگوهای عادی به نسبت بیشتر می خندیم تا با شنیدن جوک و لطیفه که گهگاه پیش می آید.
توانایی خنداندن دیگران غالبا با کسب موقعیت و قدرت ارتباط دارد، به این معنی که اگر بتوانید دیگری را بخندانید، او را به تسلط خود در آورده اید. رابرت پروواین گفته است که زن ها معمولا بیشتر از مردها می خندند، چون مردها هستند که بیشتر به گفتن چیزهای خنده انگیز تمایل دارند. برخی دیگر از محققین گفته اند که خنده مسری است، همان طور که خمیازه یک نفر دیگران را به خمیاره کشیدن وا می دارد. البته ژلاتو لوژیست ها یا خنده شناسان هنوز در این زمینه پژوهش علمی انجام نداده اند، اما شنیدنی است که مسری ترین مورد خنده در سال ۱۹۶۲ در تانزانیا اتفاق افتاد و آن هنگامی بود که یک دسته دختر دانش آموز به خنده ای طولانی در آمدند، خنده آنها به افراد دور و بر آنها سرایت کرد و خندهای که از اینجا شروع شده بود، ماه ها ادامه یافت.
دکترمادان کاتاریا، پزشک هندی که بنیانگذار باشگاه خنده و روزخنده در جهان است نخستین بار در سال ۱۹۵۵ پس از خواندن کتاب «کالبدشکافی یک بیماری» نوشته کارمن کازینس روزنامه نگارآمریکایی که به تأثیر خنده در درمان یک بیماری صعبالعلاج اشاره داشت، تصمیم به راهاندازی باشگاه خنده کرد. وی که در آن زمان سردبیر نشریه «مای داکتر» بود، سرانجام همراه چهار نفر دیگر در پارک عمومی شهر بمبئی نخستین جمع خندهدرمانی را تشکیل داد و شروع به خندیدن کرد. شیوه او در ابتدا مورد تمسخر قرار گرفت اما پس از مدتی طرفداران زیادی پیدا کرد. ورود به باشگاهی که کاتاریا پیشنهاد آن را داده بود برای همه آزاد بود و هر کسی میتوانست اول صبح نزدیک ۲۰دقیقه تمرین خنده کند. در ابتدا برای خندیدن یک نفر لطیفه یا داستانهای خندهدار تعریف میکرد اما پس از مدتی با حذف لطیفهگویی، خندیدن بدون محرک تمرین شد. امروزه در باشگاههای خندهدرمانی، افراد با پیوستن به گروههای بزرگ بی دلیل شروع به خندیدن میکنند. پیشروان این گروهها معتقدند خنده مسری است و اعضا ضمن برقرار کردن ارتباط چشمی یکدیگر را به نوعی وادار به خندیدن میکنند.
بعدها لارنس که جلسات خندهدرمانی را در تورنتو برگزار میکرد علاوه بر خندیدن دست زدن را هم به منظور کمک به گردش خون در بدن به مراسم خندهدرمانی افزود. بهطور کلی مراسم خندیدن شامل انواع خندههایی است که حتما خواندن نام آنها خندهای هم بر لبان شما خواهد نشاند. از جمله در ابتدا اعضا به صورت هماهنگ هاها هوهو را با صدای بلند تکرار میکنند. سپس خنده از ته قلب، خنده سلام و احوالپرسی، خنده یک متری، خنده شیرقهوه، خنده شیر، خنده تدریجی و... را که از انواع مختلف خنده هستند تمرین میکنند.
امروزه استرس یکی از عوامل مشترک در اغلب بیماریهاست و از بیخوابی و افسردگی گرفته تا آسم، بیماریهای قلبی و حتی سرطان همگی تابعی از استرس و اضطراب به شمار میآیند. پژوهشهای علمی زیادی نیز نشان میدهد که خندیدن ضمن کاهش هورمونهای استرس در بدن به تقویت دستگاه ایمنی کمک میکند. منتقدان این روش بررسیهای مختلفی در مورد خنده به اصطلاح مصنوعی و مقایسه آن با خنده طبیعی انجام دادند همچنین تحقیقات مختلفی در زمینه کیفیت خنده صورت گرفته است که همگی آنها نشان میدهد چه به صورت خودجوش بخندید و چه خودتان را به زور وادار به خنده کنید بدن مواد شیمیایی یکسانی تولید میکند. دانشمندان معتقدند کودکان روزانه حداقل چهارصد بار میخندند اما در سنین بالاتر افراد گاهی به سختی یکبار در طول روز میخندند.
آثار مثبت خندیدن
خنده پدیدهای است كه در اغلب موارد برای ابراز شادمانی و لذت به كار میرود و یك توانایی است كه در بین موجودات زنده فقط انسان دارای آن است . انسان با توانایی خندیدن به دنیا میآید و بدون هیچ آموزشی از همان آغاز میتواند بخندد .
از دیدگاه روانشناسی خنده و اكنشی است كه برای تخلیه هیجانات به كار میرود در واقع از طریق خندیدن انرژی ذخیره شده ناشی از شرایط مختلف مثل كنترل محیط ، كنترل ذهن فرد و حوادث زندگی از ذهن و بدن تخلیه میشود و به همین دلیل معمولاً پس از مدتی خندیدن احساس آرامش زیادی به فرد دست میدهد .
تحقیقات علمی نشان میدهد درحالی كه افسردگی به دستگاه ایمنی بدن در برابر بیماریها آسیب میرساند ، خنده با كاهش كورتیزول ، افزایش هموگلوبین ، افزایش فعالیت سلولهای كاهنده درد و افزایش سیتوكنین دستگاه ایمنی را تقویت میكند . وقتی شخصی میخندد وجودش از احساساتی مثل آسودگی ، گرما ، رهایی و سرحالی آكنده میشود و اینها همان احساساتی هستند كه دربردارنده مفهوم كلی سلامتند .خنده یكی از مهمترین ورزشهاست . هیچ ورزشی نمیتواند مثل خنده بیشتر عضلات بدن را به جنبش درآورد یك دقیقه خندیدن برابر با چهل مرتبه نفس عمیق كشیدن است . همچنین روزانه ۱۵ دقیقه خندیدن بخش زیادی از منافع حاصل از پیادهروی صبحگاهی را دربردارد . خنده با كاهش و زدودن احساسات منفی نقش مهمی در پیشگیری از حملات قبلی دارد و نوعی ماساژ قوی برای قلب است .
بدن ما به طور طبیعی مجهز به مواد شیمیایی ضد دردی است كه در صورت لزوم برای تخفیف درد از مغز آزاد میشود و اندروفین نام دارد خندیدن باعث افزایش ترشح این مواد میشود . از آنجا كه اشتغال ذهنی و اضطراب از موانع مهم یادگیری به شمار میرود ، از این رو خندیدن در ابتدای مطالعه باعث ایجاد آرامش فكری میشود و فرآیند یادگیری را آسان میكند .
بیست و پنج دلیل برای خندیدن
۱) خنده چهره را شاداب و زیبا میکند.
۲) خنده عمر را طولانی میکند.
۳) خنده سن افراد را کمتر نشان میدهد. (قابل توجه خانمها!!)
۴) خنده رگها را گشاد میکند که در سلامتی مؤثر است.
۵) خنده با افزایش هورمون کورتیزول ایمنی بدن را در برابر بیماریها زیاد میکند.
۶) خنده با شستن CO۲ از خون احساس مطلوبی ایجاد میکند.
۷) خنده کلسترول خون را کاهش میدهد.
۸) خنده گرفتن حمام اکسیژن است.
۹) خنده با افزایش هورمون سروتونین احساس سرخوشی ایجاد میکند.
۱۰) خنده با کاهش شمار ضربان قلب (HR) نقش مؤثری در سلامتی دارد.
۱۱) خنده تعادل ظرفیت هورمونی ایجاد میکند.
۱۲) خنده با شستن CO۲ از خون پوست را شاداب میکند.
۱۳) خنده از بیماری زخم معده و دوازدهه پیشگیری میکند.
۱۴) خنده نوعی ”دویدن بیحرکت“ است.
۱۵) خنده افراد چاق را لاغر میکند.
۱۶) خنده باعث میشود به دندانهایمان بیشتر توجه کنیم و در نظافت آنها بکوشیم.
۱۷) خنده چین و چروک صورت را از بین میبرد.
۱۸)خنده با افزایش ترشح اندورفین از مغز باعث احساس سرخوشی میشود.
۱۹) خنده تحمل دردهای جسمانی را آسانتر میکند.
۲۰) خنده گرفتگی عضلانی را برطرف میکند.
۲۱) خنده باعث رفع خستگی میشود.
۲۲) خنده بر همه دستگاههای بدن اثر مثبت میگذارد.
۲۳) خنده سادهترین روش برای پیشگیری از سرطان است.
۲۴) خنده بهترین ماساژ برای اندامهای داخلی است.
۲۵) خنده بهترین پزشک انسان است.
www.migna.ir